شیرآلات صنعتی چیست؟
شیرآلات صنعتی یکی از اصلی ترین و مهمترین ملزومات کنترل جریان سیالات میباشند .در صنایع مختلف از قبیل نفت و گاز، پتروشیمی ، فولاد ، معادن ، آب و فاضلاب ، نیروگاهی ، دارویی و غذایی و در خطوط لوله ، خطوط تولید ، پروژه های صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند.
هر صنعتی که از جریان سیال برخوردار باشد نیاز به شیر های صنعتی ” Industrial Valves ” میباشد لذا این محصولات در تنظیم جریان سیال ، کنترل عبور سیال ، مقدار جریان سیال ، قطع و وصل جریان سیال ، ایمنی قطعات تحت فشار وممانعت از بازگشت جریان سیال به خط بسیار مورد توجه قرار دارند که انواع شیرآلات با طراحی های مختلف و مناسب برای هر کدام از موارد برشمرده بنا به شرایط طراحی خطوط وظایف حساسی را به عهده دارند .
شیرآلات صنعتی عبارتند از دستگاه‌هایی که برای کنترل جریان سیالات در سیستم‌های صنعتی و استفاده در محیط‌های حرارتی، فشاری و شیمیایی طراحی و تولید می‌شوند.
این شیرآلات به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند:
۱- شیرآلات گردشی (Rotary Valve): در این نوع شیرآلات، خروجی فلوئید به صورت گردشی از داخل شیرآلات خارج می‌شود. این شیرآلات برای استفاده در محیط‌هایی با فشار بالا و جریان سیالات غلیظ مناسب هستند.
۲- شیرآلات گیتی (Gate Valve): در این نوع شیرآلات، فلوئید به صورت خطی از داخل شیرآلات خارج می‌شود. این شیرآلات برای استفاده در محیط‌هایی با فشار کمتر و جریان سیالات رقیق مناسب هستند.
هر دو نوع شیرآلات می‌توانند با انواع مختلفی از جمله درب، گیره و نمد و … ساخته شوند تا برای کاربردهای خاصی مناسب باشند.
شیرآلات صنعتی علاوه بر دسته‌بندی‌های فوق، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱- شیرآلات یکطرفه (Check Valve): این نوع شیرآلات برای جلوگیری از برگشت جریان سیال در خطوط لوله‌کشی استفاده می‌شود.
۲- شیرآلات کنترلی (Control Valve): این نوع شیرآلات برای کنترل جریان سیال در خطوط لوله‌کشی و تنظیم فشار و دما مناسب هستند.
۳- شیرآلات فلکه‌ای (Butterfly Valve): این شیرآلات برای کنترل جریان سیال در خطوط لوله‌کشی با قطر بزرگ مناسب هستند.
۴- شیرآلات کروی (Ball Valve): این نوع شیرآلات از یک توپ با قطر کمی تشکیل شده‌اند که با چرخش توپ، جریان سیال را کنترل می‌کنند و برای استفاده در خطوط لوله‌کشی با فشار بالا و جریان سیالات شیمیایی مناسب هستند.
۵- شیرآلات دهانه‌ای (Diaphragm Valve): این نوع شیرآلات برای کنترل جریان سیالات غلیظ و خمیری مناسب هستند و دارای یک صفحهٔ لاستیکی هستند که به عنوان یک دیافراگم عمل می‌کند.
۶- شیرآلات پروانه‌ای (Damper Valve): این نوع شیرآلات برای کنترل جریان هوا در سیستم‌های تهویه مطبوع و ازدیاد بازدهی در صنایع مناسب هستند.
۷- شیرآلات ایمنی (Safety Valve): این نوع شیرآلات برای جلوگیری از افزایش فشار در سیستم‌های صنعتی و ایمنی هستند.
۸- شیرآلات آتش‌نشانی (Fire Hydrant Valve): این نوع شیرآلات برای استفاده در سیستم‌های آتش‌نشانی و خاموش کردن آتش مناسب هستند.
همچنین، انواع مختلفی از شیرآلات صنعتی با توجه به ماده‌ی ساخت، دما، فشار و جریان سیالات، شکل و قطر لوله‌ها و دیگر پارامترهای فنی مختلف نیز تولید می‌شوند.
همچنین، در صنعت، شیرآلات به دلیل اهمیت بسیاری که دارند، معمولاً از مواد با کیفیت و مقاوم با طول عمر بالا ساخته می‌شوند.
بعضی از مواد استفاده شده در ساخت شیرآلات صنعتی عبارتند از:
۱- فولاد ضد زنگ: برای خطوط لوله‌کشی با فشار بالا و جریان سیالات شیمیایی
۲- آلیاژهای نیکل: برای خطوط لوله‌کشی با دمای بسیار بالا
۳- آلیاژهای تیتانیوم: برای خطوط لوله‌کشی در محیط‌های شیمیایی خاص
۴- پلی‌پروپیلن: برای خطوط لوله‌کشی با جریان سیالات شیمیایی خمیری
۵- فلزات گرافیتی: برای خطوط لوله‌کشی در محیط‌های شیمیایی خاص
همچنین، شیرآلات صنعتی معمولاً با توجه به استانداردهای مختلفی مانند استانداردهای انجمن مهندسین صنایع آمریکا (ANSI) و جامعهٔ بین‌المللی استاندارد (ISO) ساخته می‌شوند تا به حداکثر کیفیت و سلامتی در عملکرد و ایمنی در صنایع دست یابند.