شیر کشویی زبانه فلزی
شیر کشویی زبانه فلزی چیست؟
در شیر فلکه زبانه فلزی (با گیت ولو زبانه فلزی) Metal Seated Gate Valve، قطعه‌ای به نام زبانه به صورت عمودی در مسیر جریان حرکت می‌کند. این زبانه با نشستن بر روی سیت فلزی، جریان سیال را به طور کامل مسدود یا عبور می‌دهد. ویژگی کلیدی که این نوع شیر را از سایر شیرهای کشویی متمایز می‌کند، استفاده از سیت فلزی به جای سیت‌های الاستومری یا پلیمری است. این خصوصیت، شیر کشویی زبانه فلزی را برای کاربردهایی که با دما و فشار بالا، سیالات خورنده و ساینده و محیط‌های صنعتی سخت سروکار دارند، به انتخابی بسیار مناسب تبدیل کرده است.
اجزای اصلی شیر کشویی زبانه فلزی
هر شیر فلکه زبانه فلزی از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هر کدام وظیفه‌ای مشخص دارند و شناخت آن‌ها به درک بهتر عملکرد و انتخاب صحیح شیر کمک می‌کند. بدنه، بخش اصلی و نگهدارنده شیر است که سایر اجزا روی آن نصب می‌شوند و معمولاً از چدن، فولاد کربنی یا فولاد آلیاژی ساخته شده و فشار کاری شیر را تحمل می‌کند. زبانه، قطعه متحرک شیر است که با حرکت عمودی، مسیر جریان را باز و بسته می‌کند. در شیر کشویی زبانه فلزی، زبانه از جنس فلز (مانند فولاد ضد زنگ) ساخته می‌شود و سطح آن با دقت ماشین‌کاری شده تا آب‌بندی مناسب با سیت فلزی را فراهم آورد. سیت، سطحی است که زبانه بر روی آن قرار می‌گیرد و وظیفه آب‌بندی را انجام می‌دهد. در این نوع شیر، سیت نیز از جنس فلز (معمولاً فولاد ضد زنگ یا آلیاژهای سخت) ساخته می‌شود تا مقاومت بالایی در برابر سایش و خوردگی داشته باشد. اسپیندل، میله‌ای است که زبانه را به مکانیزم محرک (دستی یا اتوماتیک) متصل می‌کند و حرکت چرخشی یا خطی را به حرکت عمودی زبانه تبدیل می‌کند. کلاهک، بخش بالایی شیر است که اسپیندل از آن عبور می‌کند و از داخل شیر در برابر نشت سیال و ورود آلودگی محافظت می‌نماید. در نهایت، محرک، مکانیزمی است که برای باز و بسته کردن شیر استفاده می‌شود و می‌تواند به صورت دستی (اهرم یا چرخ‌دنده) یا اتوماتیک (پنوماتیک، هیدرولیک یا الکتریکی) باشد.
| شرح | جنس |
|---|---|
| 1. پیچ | فولاد ضد زنگ A4-70 |
| 2. واشر | فولاد ضد زنگ A4-70 |
| 3. چرخ دستی | چدن نشکن GJS-500-7 (GGG-50) |
| 4. ساقه | فولاد ضد زنگ 1.4057 |
| 5. حلقه فشار | مس، DZR CW602N (CZ132) |
| 6. درپوش | چدن نشکن GJS-500-7 (GGG-50) |
| 7. واشر درپوش | لاستیک EPDM |
| 8. گوه | چدن نشکن GJS-500-7 (GGG-50) |
| 9. مهره گوه | برنز CC331G (AB1) |
| 10. حلقه صورت | برنز CC491K (LG2) |
| 11. حلقه نشیمن | برنز CC491K (LG2) |
| 12. بدنه | چدن نشکن GJS-500-7 (GGG-50) |
| 13. نگهدارنده آببند | برنز CC491K (LG2) |
| 14. اورینگ | لاستیک NBR |
| 15. فلنج کربی | چدن نشکن GJS-500-7 (GGG-50) |
انواع شیر فلکه کشویی زبانه فلزی
شیرهای دروازه ای زبانه فلزی را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد. یکی از این معیارها، جنس بدنه و قطعات است. بر این اساس، این شیرها به انواع چدنی، فولادی، استنلس استیل و آلیاژی تقسیم می‌شوند که انتخاب جنس مناسب به نوع سیال، دما، فشار و شرایط محیطی بستگی دارد. نوع اتصال نیز معیار دیگری برای دسته‌بندی است. انواع اتصال شامل فلنجی، دنده‌ای، جوشی و ویفری است که اتصال فلنجی به دلیل سهولت نصب و جداسازی، رایج‌ترین نوع اتصال برای این شیرها محسوب می‌شود. استاندارد ساخت نیز از دیگر معیارهای مهم است. شیرهای کشویی زبانه فلزی بر اساس استانداردهای گوناگونی مانند API 600، API 602، BS 1414 و DIN 3352 تولید می‌شوند که این استانداردها مشخصات فنی، ابعاد، روش‌های تست و الزامات کیفی شیرها را تعیین می‌کنند. در نهایت، فشار کاری نیز معیار دسته‌بندی است. این شیرها در کلاس‌های فشاری مختلفی (مانند PN10، PN16، PN25، PN40 و کلاس‌های ANSI 150، 300، 600 و غیره) تولید می‌شوند و انتخاب کلاس فشار مناسب بر اساس حداکثر فشار کاری سیستم پایپینگ انجام می‌گیرد.
مزایای گیت ولو زبانه فلزی
شیرفلکه های زبانه فلزی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، مزایای قابل توجهی نسبت به سایر انواع شیرها ارائه می‌دهند. یکی از مهم‌ترین مزایا، مقاومت بالای آن‌ها در برابر دما و فشار است. استفاده از سیت فلزی به این شیرها امکان می‌دهد تا در دماها و فشارهای بالا به خوبی عمل کنند و آب‌بندی مطمئنی را ارائه دهند. همچنین، مقاومت در برابر سیالات خورنده و ساینده از دیگر نقاط قوت این شیرهاست. جنس فلزی سیت و زبانه، مقاومت بالایی در برابر خوردگی و سایش ناشی از سیالات مختلف ایجاد می‌کند. طول عمر بالا نیز از مزایای برجسته این شیر دروازه ای زبانه فلزی است. به دلیل ساختار مستحکم و استفاده از مواد با کیفیت، گیت ولوهای زبانه فلزی عمر طولانی دارند و نیاز به تعویض و تعمیرات مکرر را کاهش می‌دهند. در حالت کاملاً باز، مسیر جریان در این شیرها تقریباً مستقیم است که منجر به افت فشار کم می‌شود. این ویژگی در سیستم‌هایی که افت فشار باید به حداقل برسد، بسیار حائز اهمیت است. در نهایت، قابلیت اطمینان بالا از دیگر مزایای کلیدی این شیرهاست. ساختار ساده و مکانیزم عملکرد مطمئن، شیرهای کشویی زبانه فلزی را به گزینه‌ای قابل اعتماد برای کاربردهای حیاتی تبدیل کرده است.
معایب شیر دروازه ای زبانه فلزی
در کنار مزایا، گیت ولو های زبانه فلزی محدودیت‌هایی نیز دارند که باید در انتخاب و کاربرد آن‌ها مدنظر قرار گیرند. یکی از این محدودیت‌ها، سرعت عملکرد پایین است. باز و بسته شدن کامل شیر دروازه ای زبانه فلزی زمان‌بر است و برای کاربردهایی که نیاز به عملکرد سریع دارند، مناسب نیستند. همچنین، این شیرها برای تنظیم دقیق جریان طراحی نشده‌اند و عمدتاً برای قطع و وصل کامل جریان مورد استفاده قرار می‌گیرند. حساسیت به ذرات جامد نیز از دیگر معایب این شیرهاست. ذرات جامد معلق در سیال می‌توانند بین زبانه و سیت گیر کرده و باعث آسیب به سطوح آب‌بندی و کاهش کارایی شیر شوند.
کاربرد انواع شیر صنعتی کشویی زبانه فلزی
شیرفلکه های زبانه فلزی به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در صنایع و کاربردهای متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، این شیرها در خطوط لوله انتقال نفت و گاز، پالایشگاه‌ها، واحدهای پتروشیمی و صنایع وابسته به دلیل مقاومت در برابر دما و فشار بالا و سیالات خورنده کاربرد فراوانی دارند. در صنایع آب و فاضلاب، از این شیرها در شبکه‌های توزیع آب، تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب، ایستگاه‌های پمپاژ و سیستم‌های آبیاری به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و طول عمر بالا استفاده می‌شود. در صنایع نیروگاهی، شیرهای کشویی زبانه فلزی در نیروگاه‌های حرارتی و سیکل ترکیبی، سیستم‌های بخار و کندانس، و خطوط انتقال آب خنک‌کننده به دلیل تحمل دما و فشار بالا به کار می‌روند. در صنایع فولاد و سیمان، این شیرها در سیستم‌های انتقال مواد مذاب، خطوط بخار و هوای فشرده، و سیستم‌های خنک‌کننده به دلیل مقاومت در برابر دما و سایش مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، در صنایع شیمیایی و دارویی، از شیرهای دروازه ای زبانه فلزی در خطوط انتقال مواد شیمیایی خورنده، سیستم‌های فرآیندی و واحدهای تولید دارو به دلیل مقاومت شیمیایی بالا بهره می‌برند.
استانداردها و مشخصات فنی شیر کشویی زبانه فلزی
انتخاب و خرید شیر کشویی زبانه فلزی باید با توجه به استانداردهای معتبر و مشخصات فنی دقیق انجام شود. استانداردهایی مانند API 600، API 602، BS 1414، DIN 3352 و ISO 10434 از جمله استانداردهای مهم مرتبط با این شیرها هستند. هنگام انتخاب، مشخصات فنی از جمله جنس بدنه و قطعات (متناسب با نوع سیال و شرایط محیطی)، سایز اسمی (DN/NPS متناسب با سایز خط لوله)، کلاس فشار (PN/ANSI متناسب با حداکثر فشار کاری سیستم)، نوع اتصال (فلنجی، دنده‌ای، جوشی یا ویفری)، نوع محرک (دستی، پنوماتیک، هیدرولیک یا الکتریکی)، استاندارد ساخت (مطابق با الزامات پروژه و صنعت) و دمای کاری (محدوده دمای مجاز برای عملکرد شیر) باید به دقت بررسی شوند.
برندهای مطرح شیر فلکه زبانه فلزی
شیر دروازه ای وگ امید گلستان
شیر دروازه ای وگ ایران
| نوع شیر | قیمت (تومان) |
|---|---|
| قیمت شیر فلکه کشویی زبانه فلزی 2 اینچ PN10 وگ بی همتا | 4,184,000 |
| قیمت شیر فلکه کشویی زبانه فلزی 3 اینچ PN10 وگ بی همتا | 6,008,000 |
| قیمت شیر فلکه کشویی زبانه فلزی 4 اینچ PN10 وگ بی همتا | 7,544,000 |
| قیمت شیر کشویی زبانه فلزی 5 اینچ PN10 وگ بی همتا | 10,148,000 |
| قیمت شیر کشویی زبانه فلزی 8 اینچ PN10 وگ بی همتا | 16,868,000 |
| قیمت شیر کشویی زبانه فلزی 10 اینچ PN10 وگ بی همتا | 28,208,000 |
بروزرسانی: فروردین 1404
نصب و نگهداری شیر کشویی زبانه فلزی
نصب و نگهداری صحیح گیت ولو زبانه فلزی نقش بسزایی در عملکرد مطلوب و طول عمر آن دارد. در هنگام نصب، شیر باید در موقعیت مناسب و با رعایت جهت جریان سیال قرار گیرد و استفاده از فلنج‌های مناسب و واشرهای آب‌بندی ضروری است. قبل از راه‌اندازی، شیر باید به طور کامل باز و بسته شده و از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود. بازرسی‌های دوره‌ای برای بررسی نشتی، خوردگی و عملکرد صحیح اجزا، امری ضروری در نگهداری این شیرها محسوب می‌شود.